Misschien ken je de traditionele rouwtheorieën wel, zoals het fasen-model van Elisabeth Kübler-Ross of de rouwtaken van William Worden*. Deze theorieën over rouw hebben tot vele misvattingen over rouw geleid, met name als mensen ze gaan gebruiken om zichzelf en anderen voor te houden hoe dat nou moet, rouwen. Het is natuurlijk altijd een gevaar van een model, dat we de werkelijkheid er in willen proppen. Ik denk niet dat Kübler-Ross, die zoveel mensen in hun laatste levensfase en nabestaanden heeft bijgestaan, haar model ooit zo bedoeld heeft. En ik geloof ook niet dat we de theorie op die manier moeten gebruiken en ons leven in een van de rouwmodellen moeten proberen te passen.
De laatste decennia zijn er gelukkig verschillende nieuwe rouwmodellen ontwikkeld. Vandaag wil ik een minder bekend, maar o zo fijn, model met jullie delen. Het wordt het ‘duale procesmodel’ van Margaret Stroebe en Henk Schut genoemd. Dit model gaat niet uit van fasen of taken zoals bij Worden of Kübler-Ross, maar van de twee werkelijkheden die aandacht vragen in een rouwproces.
Volgens Stroebe en Schut moet de rouwende zich enerzijds een weg zien te vinden in de wereld zonder de dierbare en tegelijkertijd is er het eigen leven dat verder gaat. Het verlies én het dagelijks leven vragen de aandacht. De ene beweging is verliesgericht en de andere herstelgericht. Het een is niet beter dan het andere, het is een kwestie van een soort balans zoeken tussen de bewegingen. In mijn eigen woorden: de verlieservaring te verweven in het leven.
Wil je meer lezen over de rouwwetenschap en rouwmodellen? In mijn boek Zien in het donker ga ik er dieper op in. Ik heb van dit model een hele mooie alternatieve condoleancekaart gemaakt die je aan iemand kan opsturen, die vind je hier.
* In het model van Kubler-Ross volgt rouw een patroon (erkenning, woede, marchanderen, depressie en aanvaarding) die we zijn komen te zien als 5 fasen, maar die je beter kan zien als 5 mogelijke aspecten van de ervaring van rouw. De rouwtaken van Worden bestaan uit: verlies onder ogen zien, gevoelens en reacties op het verlies ervaren, aanpassen aan het leven zonder deze dierbare en tenslotte het een plek geven.