Verlieskaarten zijn een reeks alternatieve condoleancekaarten om te troosten, gebruikmakend van theorie over rouw en rouwmodellen. Niet enkel een kaart voor het traditionele condoleancekaartmoment, maar juist ook kaarten vóór een verlies of voor jaren later. Het zijn kaarten niet enkel voor de dood, maar ook voor allerlei soorten verliezen zoals een relatie die uitgaat of het verlies van gezondheid.
Tekst: Babet te Winkel
Illustratie: Marlon Doomen
alternatieve condoleancekaarten
Deze Verlieskaart is gebaseerd op een nieuw rouwmodel. Rouw los je niet op, je verweeft de liefde in je leven.
Het mooie van deze kaart is dat er op de achterkant een QR code staat die naar deze pagina leidt. Als de ontvanger het fijn vindt, kan die dus ook meer te weten komen over dit rouwmodel.
Rouwmodellen
Misschien ken je de traditionele rouwtheorieën wel, zoals het fasenmodel van Elisabeth Kübler-Ross of de rouwtaken van William Worden*. Deze theorieën hebben tot vele misvattingen over rouw geleid, met name als mensen ze gaan gebruiken om zichzelf en anderen voor te houden hoe dat nou moet, rouwen. Het is natuurlijk altijd een gevaar van een model, dat we de werkelijkheid er in willen proppen. Ik denk ook niet dat Kübler-Ross, die zoveel mensen in hun laatste levensfase en nabestaanden heeft bijgestaan, haar model ooit zo bedoeld heeft.
De laatste decennia zijn er gelukkig verschillende nieuwe modellen ontwikkeld. Vandaag wil ik een minder bekend, maar o zo fijn, model met jullie delen. Het wordt het ‘duale procesmodel’ van Maggie Stroebe en Henk Schut genoemd. Dit model gaat niet uit van fasen of taken zoals bij Worden of Kübler-Ross, maar van de twee werkelijkheden die aandacht vragen in een rouwproces.
Volgens Stroebe en Schut moet de rouwende zich enerzijds een weg zien te vinden in de wereld zonder de dierbare en tegelijkertijd is er het eigen leven dat verder gaat. Het verlies én het dagelijks leven vragen de aandacht. De ene beweging is verliesgericht en de andere herstelgericht. Het een is niet beter dan het andere, het is een kwestie van een soort balans zoeken. In mijn eigen woorden: de verlieservaring te verweven in het leven.
Verlieskaart gebaseerd op rouwmodel
Maar, en dit is waar wij ons nu anno 2020 in bevinden en wat rouwen nu zo ingewikkeld maakt: wat nou als dat dagelijks leven door corona ook nog eens overhoop ligt? Hoe moet je deze twee nieuwe werkelijkheden dan verweven? Ik denk dat het goed is om te beseffen dat we op hele wankele grond staan. Dat we extra begripvol en liefdevol naar onszelf en anderen mogen zijn. Dat we dit – nog – niet kunnen begrijpen en dat dat eigenlijk juist heel erg logisch is.
Misschien helpt het, om er op deze manier naar te kijken. Niet alleen voor in de pandemie, maar in het algemeen.
* In het model van Kübler-Ross volgt rouw een vast patroon (erkenning, woede, marchanderen, depressie en aanvaarding) dat op een gegeven moment afgerond is. Dit was overigens niet hoe Kübler-Ross het zelf bedoeld heeft, maar wel hoe het model vervolgens gebruikt wordt.
Bij de rouwtaken van Worden (verlies onder ogen zien, gevoelens en reacties op het verlies ervaren, aanpassen aan het leven zonder deze dierbare en tenslotte het een plek geven) is er geen vaste volgorde van de rouwtaken maar ook hierbij komt er een moment dat het verwerkt is.