Verlieskaarten zijn een reeks alternatieve condoleancekaarten om te troosten en rouw te erkennen. Niet enkel een kaart voor het traditionele condoleancekaartmoment, maar juist ook kaarten vóór een verlies of voor jaren later. Het zijn kaarten niet enkel voor de dood, maar ook voor allerlei soorten verliezen zoals een relatie die uitgaat of het verlies van gezondheid.
Illustratie: Marlon Doomen
alternatieve condoleancekaart
Als we nadenken over de vraag hoe te reageren op rouw, kunnen we ons ook afvragen: wat wil rouw dan? Een antwoord zou zijn: rouw wil gezien worden. Niet hoeven te bewijzen hoe legitiem het wel niet is. Dat het er, zonder dat het hoeft te veranderen, gewoon mag zijn. Deze kaart is om rouw te erkennen, gewoon, precies zoals het op dat moment is.
Rouw is rouw, niks te bewijzen.
Rouw erkennen
Misschien herken je het wel, dat je het gevoel hebt dat mensen je pijn niet zien.
Soms door te relativeren. ‘Hij was toch al heel oud?’
Soms door een oplossing te verzinnen. ‘Kop op, dan kopen we toch een nieuwe hond?’.
Soms door te laten zien dat het toch erger kan. ‘Je was toch pas dertien weken zwanger?’ Zelf kende zij dan iemand bij wie het kindje tijdens de bevalling dood ging. Dát is pas erg.
Dit wordt in rouwland ook wel rouwhiërarchie genoemd. Dan brengen we een hiërarchie aan van ‘wat erger’ is.
Nu willen we zeker niet doen alsof alle pijn gelijk is. Het zit hem er vooral in dat het aanbrengen van deze hiërarchie (‘dat heb ik ook gehad maar dan erger’) de reactie is op iemands pijn. Een wedstrijd wie het het zwaarst heeft gaat degene die op dat moment pijn heeft en dat met je wil delen niet verder helpen.
Er zijn vele manieren waarop we op rouw reageren die niet zo behulpzaam zijn voor degene die pijn heeft. Waarschijnlijk goedbedoeld: we vinden het rot om de mensen die we liefhebben in pijn te zien. We denken misschien dat we met een oplossing moeten komen of de pijn weg moeten nemen (kortsluiting in ons hoofd: hoe dan??). Het is ook niet gemakkelijk hoe te reageren op iemands pijn… en het verschilt natuurlijk ook nog eens per persoon!
Het is dan ook niet voor niets dat deze vraag in een van onze Verlieskaart-op-maat trajecten langs kwam. In een van deze gesprekken stonden we stil bij de vraag: hoe kan je iemand in rouw helpen?
Ondanks dat er niet één antwoord is, helpt het hebben van een lerende houding wel. Het is zo belangrijk om onszelf en elkaar te ontwikkelen op dit gebied. Met deze Verlieskaart willen we stil staan bij wat een behulpzame houding bij rouw is.
Megan Devine (de schrijfster van het boek ‘It’s OK you’re not OK’) zei het zo mooi: als degene die je probeert te helpen het niet als helpend ervaart, dan is het dus niet behulpzaam. Als je écht wil helpen, probeer dan open te staan voor feedback. Devine heeft er een hele behulpzame pagina voor gemaakt op haar website.
We willen je uit te nodigen bij jezelf na te gaan wat voor jou behulpzaam is. Wanneer jij je getroost en gesteund voelt (en misschien: hoe dat verschilt per situatie?). We willen je uitnodigen om het gesprek aan te gaan. Om met dierbaren af te stemmen en te horen wat helpt voor hen. Misschien heb je wel eens gehoord van de verschillende liefdestalen? Wij denken dat er zo ook verschillende verliestalen zijn en dat we hier daarom over in gesprek kunnen gaan.
Als we nadenken over de vraag hoe te reageren op rouw, kunnen we ons ook afvragen: wat wil rouw dan?
Rouw wil gezien worden. Niet hoeven te bewijzen hoe legitiem het wel niet is. Dat het er, zonder dat het hoeft te veranderen, gewoon mag zijn. Precies zoals het op dat moment is.
Rouw is rouw, niks te bewijzen.