Op allerlei plekken in Amsterdam duikt de pop-up Verliesmuur met rouwbiecht op – van musea tot de hogeschool en van bibliotheek tot festival. Mensen lopen er toevallig tegenaan en nemen uit nieuwsgierigheid een kijkje. De Verliesmuur blijkt een installatie waar mensen met krijt hun verlies op mogen schrijven, waarmee verlies zichtbaar wordt gemaakt. In de rouwbiecht-installatie mogen mensen op verhaal komen en delen over hun rouw en er stem aan geven. Zo krijgt wat vaak thuis achter gesloten deuren gebeurt een plek in de publieke ruimte en wordt verlies onderdeel van het dagelijkse leven.
Het project wordt geïnitieerd door Babet te Winkel van Verlieskunst – een platform dat ruimte maakt voor rouw. Zij merkt dat wij als maatschappij rouw het liefst onder het tapijt vegen, waardoor mensen met rouw er in eenzaamheid mee rondlopen. Toen haar moeder overleed, miste ze publieke rouwrituelen. Door verlies weer zichtbaar en hoorbaar te maken, kunnen ook de diepere ervaringen meedoen in het alledaags leven.
Wat is de Verliesmuur?
De Verliesmuur is een installatie-kunstwerk. Het laat zich het beste beschrijven als een ervaring. Mensen mogen met krijt hun eigen verlies op de muur schrijven, zo divers als je tegenkomt in het leven: een scheiding, een droombaan die je niet kreeg, een abortus, pensionering, het overlijden van een dierbare, een chronische ziekte…. Zo ontstaat er een mozaïek aan verliezen op de muur, die zichtbaar maakt dat je niet alleen bent met je verlies. Er is de mogelijkheid om even stil te staan door plaats te nemen op het bankje. Je kunt een kaarsje aansteken. Ook kun je een eigen symbool komen brengen en achterlaten op het altaar. Er is een speciaal luisterhoekje om verhalen van anderen te luisteren: de opgenomen rouwbiechten.
De Rouwbiecht
Naast de Verliesmuur staat de Rouwbiecht. Op gezette tijden is er iemand aanwezig die de biecht afneemt. De bezoeker wordt uitgenodigd om de trap te beklimmen om deze rituele ruimte te betreden. In het beklimmen van de trap wordt een overgang gemaakt naar deze bijzondere ruimte. De bezoeker en biechtafnemer kunnen elkaars gezicht niet zien, enkel elkaars handen.
Als de bezoeker geïnstalleerd is, begint de opname te spelen: er klinken allerlei verliezen, flarden van verhalen van mensen die je voor zijn gegaan, en dan wordt je met een geleide meditatie begeleid naar je eigen verlieservaring, want net als ieder mens, ken ook jij verliezen. Je krijgt de ruimte om te voelen en er bij stil te staan.
Vervolgens mag je als bezoeker ook zelf delen als je wil. Hier mag je over je verlies vertellen, ook over de dingen waar niemand naar wil luisteren en de dingen die het daglicht niet kunnen verdragen (‘Ik was opgelucht’, ‘Ik was niet verdrietig’, ‘Ik wenste mijn ex helemaal niet het beste’, ‘Ik ben opgelucht en rouw tegelijkertijd over mijn abortus’).
Pop-up
De bedoeling is om de installatie vanaf najaar 2023 t/m maart 2024 op verschillende plekken in Amsterdam te laten oppoppen. De opening is op 4 november tijdens museumnacht bij museum Tot Zover, waar de installatie de eerste maand te bezoeken zal zijn.
Hoe kan je helpen?
Heb jij een openbare ruimte in Amsterdam waar deze installatie voor minimaal een week kan staan (i.v.m. opbouw en afbouw)? Graag hoor ik van je op contact@verlieskunst.nl.
Mede mogelijk gemaakt door
Team makers
Lisa Kurz – spatial designer en meubelmaker
Kitty Munnichs – audiomaker
Het project komt tot stand in samenwerking met Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam (NPZA) en gemeente Amsterdam.